സാബിയനàµâ€ മാനàµâ€à´¡à´¯à´¿à´¨àµà´•à´³àµâ€- à´¸àµà´¨à´¾à´ªà´• യോഹനàµà´¨à´¾à´¨àµà´±àµ† പിനàµâ€à´—ാമികളàµâ€
വിപിനàµâ€ à´•àµà´®à´¾à´°àµâ€
ദൈവപàµà´¤àµà´°à´¨àµ വീഥിയൊരàµà´•àµà´•àµà´µà´¾à´¨àµâ€ വനàµà´¨à´¯à´¾à´³à´¾à´¯à´¿à´°àµà´¨àµà´¨àµ à´¸àµà´¨à´¾à´ªà´• യോഹനàµà´¨à´¾à´¨àµâ€ à´Žà´¨àµà´¨à´¾à´£àµ à´•àµà´°àµˆà´¸àµà´¤à´µ വിശàµà´µà´¾à´¸à´‚. à´Žà´¨àµà´¨à´¾à´²àµâ€ യേശàµà´µà´¿à´¨àµ† à´•à´³àµà´³à´ªàµà´°à´µà´¾à´šà´•à´¨à´¾à´¯àµà´‚ à´¸àµà´¨à´¾à´ªà´• യോഹനàµà´¨à´¾à´¨àµ† ആരാധàµà´¯à´ªàµà´°àµà´·à´¨à´¾à´¯àµà´‚ കാണàµà´¨àµà´¨ ഒരൠമതവിà´à´¾à´—à´®àµà´£àµà´Ÿàµ മദàµà´§àµà´¯à´ªàµ‚à´°àµâ€à´µà´¦àµ‡à´¶à´¤àµà´¤àµ. ഇറാനàµâ€-ഇറാകàµà´•àµ അതിരàµâ€à´¤àµà´¤à´¿ à´ªàµà´°à´¦àµ‡à´¶à´¤àµà´¤àµà´³àµà´³ ചെറàµà´¨àµà´¯àµ‚നപകàµà´· മതസമൂഹമായ മാനàµâ€à´¡à´¯à´¿à´¨àµà´•à´³àµâ€ (Mandaeans) ആണൠഅവരàµâ€.
ഇനàµà´¨àµ ലോകതàµà´¤àµ അവശേഷികàµà´•àµà´¨àµà´¨ à´œàµà´žà´¾à´¨à´µà´¾à´¦ (Gnostic) മതവിà´à´¾à´—മാണൠമാനàµâ€à´¡à´¯à´¿à´¨àµà´•à´³àµâ€. മനàµà´·àµà´¯à´¨àµ à´°à´•àµà´·à´¯à´¿à´²àµ‡à´•àµà´•àµà´³àµà´³ വഴി ഒരൠപàµà´°à´¤àµà´¯àµ‡à´•à´¤à´°à´‚ രഹസàµà´¯à´œàµà´žà´¾à´¨à´¤àµà´¤à´¿à´²àµ‚ടെയാണെനàµà´¨ വിശàµà´µà´¾à´¸à´®à´¾à´¯à´¿à´°àµà´¨àµà´¨àµ à´œàµà´žà´¾à´¨à´µà´¾à´¦à´¤àµà´¤à´¿à´¨àµà´±àµ† à´…à´Ÿà´¿à´¸àµà´¥à´¾à´¨à´‚. à´Žà´¡à´¿ ആദàµà´¯ നൂറàµà´±à´¾à´£àµà´Ÿàµà´•à´³à´¿à´²à´¾à´¯à´¿à´°àµà´¨àµà´¨àµ à´œàµà´žà´¾à´¨à´µà´¾à´¦à´‚ à´à´±àµ† à´ªàµà´°à´šà´¾à´°à´‚ നേടിയതàµ. സെമിറàµà´±à´¿à´•àµ മതങàµà´™à´³àµà´Ÿàµ† ദൈവമായ യഹോവയെ à´¦àµà´·àµà´Ÿà´¦àµ‡à´µà´¤à´¯à´¾à´¯à´¾à´£àµ à´œàµà´žà´¾à´¨à´µà´¾à´¦à´¿à´•à´³àµâ€ à´•à´£àµà´Ÿà´¤àµ. à´œàµà´žà´¾à´¨à´µà´¾à´¦à´¿à´•à´³àµà´Ÿàµ† ദൈവം അറിയപàµà´ªàµ†à´Ÿà´¾à´¤àµà´¤à´µà´¨àµà´‚ à´¶àµà´¦àµà´§à´¨àµà´‚ സൃഷàµà´Ÿà´¿à´•à´³àµâ€à´•àµà´•à´¤àµ€à´¤à´¨àµà´‚ സൃഷàµà´Ÿà´¿à´•à´°àµâ€à´®à´¤àµà´¤à´¿à´²àµâ€ à´à´°àµâ€à´ªàµà´ªàµ†à´Ÿà´¾à´¤àµà´¤à´µà´¨àµà´®à´¾à´£àµ.
ദൈവതàµà´¤à´¿à´¨àµà´±àµ† à´¸àµà´«àµà´²à´¿à´‚à´—à´™àµà´™à´³à´¾à´¯ മനàµà´·àµà´¯à´¾à´¤àµà´®à´¾à´•àµà´•à´³àµ† à´¦àµà´·àµà´Ÿà´¦àµ‡à´µà´¤ à´àµ—തികപàµà´°à´ªà´žàµà´šà´®à´¾à´•àµà´¨àµà´¨ തിനàµà´®à´¯à´¿à´²àµâ€ ബനàµà´§à´¨à´¸àµà´¥à´°à´¾à´•àµà´•à´¿à´¯à´¿à´°à´¿à´•àµà´•àµà´•à´¯à´¾à´£àµ. à´àµ—തികബനàµà´§à´¨à´¤àµà´¤à´¿à´¨àµà´±àµ† നഷàµà´Ÿà´¾à´µà´¸àµà´¥à´¯à´¿à´²àµâ€ നിനàµà´¨àµà´³àµà´³ മോചനതàµà´¤à´¿à´¨àµ തെരഞàµà´žàµ†à´Ÿàµà´•àµà´•à´ªàµà´ªàµ†à´Ÿàµà´Ÿ ചിലരàµâ€à´•àµà´•àµà´®à´¾à´¤àµà´°à´‚ വിധിചàµà´šà´¿à´Ÿàµà´Ÿàµà´³àµà´³ രഹസàµà´¯à´œàµà´žà´¾à´¨à´‚ à´ªàµà´°à´¾à´ªàµà´¤à´®à´¾à´•àµà´•àµà´• à´Žà´¨àµà´¨à´¤à´¾à´£àµ à´œàµà´žà´¾à´¨à´µà´¾à´¦à´¿à´•à´³àµâ€ à´•à´£àµà´Ÿ പോംവഴി. വിവിധ à´œàµà´žà´¾à´¨à´µà´¾à´¦ വിà´à´¾à´—à´™àµà´™à´³àµâ€à´•àµà´•à´¿à´Ÿà´¯à´¿à´²àµâ€ തനàµà´¨àµ† വിശàµà´µà´¾à´¸à´¤àµà´¤à´¿à´¨àµà´±àµ† വിശദാംശങàµà´™à´³à´¿à´²àµâ€ à´à´±àµ† വൈവിദàµà´§àµà´¯à´‚ ഉണàµà´Ÿà´¾à´¯à´¿à´°àµà´¨àµà´¨àµ.
മനàµà´·àµà´¯à´¨àµ† മോചനമാരàµâ€à´—മായ രഹസàµà´¯à´œàµà´žà´¾à´¨à´¤àµà´¤à´¿à´²àµâ€ നിനàµà´¨à´•à´±àµà´±à´¾à´¨àµâ€ à´¶àµà´°à´®à´¿à´•àµà´•àµà´¨àµà´¨ à´¦àµà´·àµà´Ÿà´¦àµ‡à´µà´¤à´¯à´¾à´¯à´¾à´£àµ പഴയനിയമതàµà´¤à´¿à´²àµ† 'വിലകàµà´•à´ªàµà´ªàµ†à´Ÿàµà´Ÿ കനി'à´¯àµà´Ÿàµ† കഥയിലàµà´‚ മറàµà´±àµà´‚ യഹോവ à´ªàµà´°à´¤àµà´¯à´•àµà´·à´ªàµà´ªàµ†à´Ÿàµà´¨àµà´¨à´¤àµ à´Žà´¨àµà´¨à´¾à´¯à´¿à´°àµà´¨àµà´¨àµ അവരàµà´Ÿàµ† വാദം. അതിനാലàµâ€ തനàµà´¨àµ† യഹോവ പറഞàµà´žàµà´µà´¿à´Ÿàµà´Ÿàµà´µàµ†à´¨àµà´¨àµ സെമിറàµà´±à´¿à´•àµ വിശàµà´µà´¾à´¸à´¿à´•à´³àµâ€ à´•à´°àµà´¤àµà´¨àµà´¨ മികàµà´• à´ªàµà´°à´µà´¾à´šà´•à´°àµà´‚ ഇവരàµâ€à´•àµà´•àµ à´µàµà´¯à´¾à´œà´¨àµà´®à´¾à´°à´¾à´£àµ. à´Žà´¨àµà´¨à´¾à´²àµâ€ ഇതേ à´ªàµà´°à´µà´¾à´šà´• പരമàµà´¬à´°à´¯à´¿à´²àµâ€ വരàµà´¨àµà´¨ à´¸àµà´¨à´¾à´ªà´• യോഹനàµà´¨à´¾à´¨àµâ€ (John the bapist) ഇവരàµà´Ÿàµ† വിശàµà´¦àµà´§ à´ªàµà´°àµà´·à´¨à´¾à´£àµ. യോഹനàµà´¨à´¾à´¨àµâ€ ദൈവതàµà´¤à´¿à´¨àµà´±àµ† à´ªàµà´°à´µà´¾à´šà´•à´¨àµâ€ തനàµà´¨àµ† à´Žà´¨àµà´¨à´¾à´£àµ ഇവരàµà´Ÿàµ† വിശàµà´µà´¾à´¸à´‚.
യോഹനàµà´¨à´¾à´¨à´¾à´£àµ യേശàµà´µà´¿à´¨àµ† à´œàµà´žà´¾à´¨à´¸àµà´¨à´¾à´¨à´‚ ചെയàµà´¯à´¿à´•àµà´•àµà´¨àµà´¨à´¤àµ. പകàµà´·àµ† യേശàµà´µà´¿à´¨àµ† ഇവരàµâ€ അംഗീകരികàµà´•àµà´¨àµà´¨à´¿à´²àµà´². യേശàµà´µà´¿à´¨àµ† വിശàµà´µà´¾à´¸à´¤àµà´¤à´¿à´²àµâ€ മായം ചേരàµâ€à´¤àµà´¤à´µà´¨àµà´‚ രഹസàµà´¯à´œàµà´žà´¾à´¨à´¤àµà´¤àµ‹à´Ÿàµ കൂറിലàµà´²à´¾à´¯àµà´® കാണിചàµà´šà´µà´¨àµà´®à´¾à´¯à´¾à´£àµ à´•à´°àµà´¤àµà´¨àµà´¨à´¤àµ. വിശàµà´µà´¾à´¸à´¤àµà´¤à´¿à´¨àµà´±àµ† സവിശേഷത കാരണം à´¸àµà´¨à´¾à´ªà´•à´¨àµà´±àµ† കാലശേഷം യേശàµà´µà´¿à´¨àµà´±àµ† കൂടെ ചേരാതിരàµà´¨àµà´¨ à´¸àµà´¨à´¾à´ªà´•à´¨àµà´±àµ† à´…à´¨àµà´¯à´¾à´¯à´¿à´•à´³à´¾à´£àµ ഇവരàµâ€ à´Žà´¨àµà´¨àµ à´šà´¿à´² à´šà´°à´¿à´¤àµà´°à´•à´¾à´°à´¨àµà´®à´¾à´°àµâ€ à´•à´°àµà´¤àµà´¨àµà´¨àµà´£àµà´Ÿàµ.
'ദരàµâ€à´«à´¾à´·àµ' (darfash) à´Žà´¨àµà´¨à´¾à´£àµ ഇവരàµà´Ÿàµ† മതചിഹàµà´¨à´‚ അറിയപàµà´ªàµ†à´Ÿàµà´¨àµà´¨à´¤àµ. ഒലിവൠതടിയàµà´Ÿàµ† à´•àµà´°à´¿à´¶à´¿à´²àµâ€ ഒരൠപടàµà´Ÿàµà´¤àµ‹à´°àµâ€à´¤àµà´¤àµ മടകàµà´•à´¿à´¯à´¿à´Ÿàµà´Ÿà´¿à´°à´¿à´•àµà´•àµà´‚. കെടàµà´Ÿàµà´à´¾à´—à´¤àµà´¤àµ ഒലിവിലതàµà´¤à´£àµà´Ÿàµ കോരàµâ€à´¤àµà´¤àµà´µàµ†à´šàµà´šà´¿à´°à´¿à´•àµà´•àµà´‚. à´•àµà´°à´¿à´¶à´¿à´¨àµà´±àµ† നാലൠകൈകളàµâ€ à´ªàµà´°à´ªà´žàµà´šà´¤àµà´¤à´¿à´¨àµà´±àµ† നാലൠഅതിരàµà´•à´³àµ† സൂചിപàµà´ªà´¿à´•àµà´•àµà´¨àµà´¨àµ. പടàµà´Ÿàµà´¤àµà´£à´¿ ദൈവതàµà´¤à´¿à´¨àµà´±àµ† à´ªàµà´°à´•à´¾à´¶à´¤àµà´¤àµ†à´¯àµà´‚ ഒലിവില സാഹോദരàµà´¯à´¤àµà´¤àµ†à´¯àµà´‚ അടയാളപàµà´ªàµ†à´Ÿàµà´¤àµà´¤àµà´¨àµà´¨àµ.
മാനàµâ€à´¡à´¿à´¯à´¨àµâ€ ദരàµâ€à´¶à´¨à´¤àµà´¤à´¿à´¨àµ à´…à´žàµà´šàµ à´…à´Ÿà´¿à´¸àµà´¥à´¾à´¨à´™àµà´™à´³à´¾à´£àµà´³àµà´³à´¤àµ. 1. à´à´•à´¨àµà´‚ നിതàµà´¯à´¨àµà´®à´¾à´¯àµà´³àµà´³ ദൈവതàµà´¤à´¿à´²àµà´³àµà´³ വിശàµà´µà´¾à´¸à´‚ 2. à´œàµà´žà´¾à´¨à´¸àµà´¨à´¾à´¨à´‚ 3. à´…à´‚à´—à´¶àµà´¦àµà´§à´¿à´¯àµà´‚ നമസàµà´•à´¾à´° à´ªàµà´°à´¾à´°àµâ€à´¥à´¨à´¯àµà´‚ 4. ദാനധരàµâ€à´®àµà´®à´µàµà´‚ സകാതàµà´¤àµà´‚ 5. നോമàµà´¬àµ à´Žà´¨àµà´¨à´¿à´µà´¯à´¾à´£à´µ. പാപരഹിതരായ മലകàµà´•àµà´•à´³àµà´Ÿàµ† വാസസàµà´¥à´²à´®àµ†à´¨àµà´¨ പരിഗണനയിലàµâ€ നകàµà´·à´¤àµà´°à´™àµà´™à´³àµâ€à´•àµà´•àµà´‚ à´—àµà´°à´¹à´™àµà´™à´³àµâ€à´•àµà´•àµà´‚ മാനàµâ€à´¡à´¿à´¯à´¨à´¿à´¸à´‚ വിശàµà´¦àµà´§à´¿ à´•à´²àµà´ªà´¿à´•àµà´•àµà´¨àµà´¨àµà´£àµà´Ÿàµ. ഇഹലോകതàµà´¤àµ ധാരàµâ€à´®àµà´®à´¿à´•à´®à´¾à´¯ ജീവിതം നയികàµà´•àµà´¨àµà´¨à´¤à´¿à´¨àµà´±àµ† à´ªàµà´°à´¾à´§à´¾à´¨àµà´¯à´¤àµà´¤à´¿à´²àµâ€ വിശàµà´µà´¸à´¿à´•àµà´•àµà´¨àµà´¨ മാനàµâ€à´¡à´¿à´¯à´¨àµà´•à´³àµâ€ à´•àµà´Ÿàµà´‚ബജീവിതതàµà´¤à´¿à´¨àµà´±àµ† à´…à´¸àµà´µà´¾à´¦à´¨à´¤àµà´¤à´¿à´¨àµ à´®àµà´¨àµâ€à´—ണന നലàµâ€à´•àµà´¨àµà´¨àµ. അതിനാലàµâ€ തനàµà´¨àµ† à´¬àµà´°à´¹àµà´®à´šà´°àµà´¯à´µàµà´‚ സനàµà´¨àµà´¯à´¾à´¸à´µàµà´‚ അവരàµà´Ÿàµ† മതജീവിതതàµà´¤à´¿à´¨àµà´±àµ† à´à´¾à´—മലàµà´². à´Žà´™àµà´•à´¿à´²àµà´‚ മദàµà´¯à´¤àµà´¤à´¿à´¨àµà´±àµ†à´¯àµà´‚ മാടàµà´Ÿà´¿à´±à´šàµà´šà´¿à´¯àµà´Ÿàµ†à´¯àµà´‚ ഉപà´àµ‹à´—à´¤àµà´¤à´¿à´¨àµ à´šà´¿à´² നിയനàµà´¤àµà´°à´£à´™àµà´™à´³àµà´£àµà´Ÿàµ.
അരാമികàµà´•à´¿à´¨àµ‹à´Ÿàµ സാദൃശàµà´¯à´®àµà´³àµà´³ മാനàµâ€à´¡à´¿à´¯à´•àµ ആണൠഇവരàµà´Ÿàµ† à´à´¾à´·. 'മനàµâ€à´¡'à´Žà´¨àµà´¨à´¾à´²àµâ€ à´œàµà´žà´¾à´¨à´‚ à´Žà´¨àµà´¨à´¾à´£à´°àµâ€à´¥à´‚. മാനàµâ€à´¡à´¿à´¯à´¨àµà´•à´³àµâ€ മധàµà´¯à´ªàµ‚à´°àµâ€à´µàµà´µà´¦àµ‡à´¶à´¤àµà´¤àµ 'à´¸àµà´µà´¬àµà´¬' à´Žà´¨àµà´¨ പേരിലാണൠഅറിയപàµà´ªàµ†à´Ÿàµà´¨àµà´¨à´¤àµ. à´¸àµà´µà´¬àµà´¬ à´Žà´¨àµà´¨à´¾à´²àµâ€ മാനàµâ€à´¡à´¿à´¯à´•àµ à´à´¾à´·à´¯à´¿à´²àµâ€ വെളàµà´³à´¤àµà´¤à´¿à´²àµâ€ à´®àµà´™àµà´™àµà´• à´Žà´¨àµà´¨à´°àµâ€à´¥à´‚. à´¸àµà´¨à´¾à´ªà´¨à´‚ അവരàµà´Ÿàµ† മതചരàµà´¯à´•à´³à´¿à´²àµâ€ à´ªàµà´°à´§à´¾à´¨à´ªàµà´ªàµ†à´Ÿàµà´Ÿà´¤àµ ആയതàµà´•àµŠà´£àµà´Ÿà´¾à´•à´¾à´®à´™àµà´™à´¨àµ†. à´–àµà´±à´¾à´¨à´¿à´²àµâ€ മൂനàµà´¨àµà´¤à´µà´£ (2:62, 5:69, 22:17) പരാമരàµâ€à´¶à´¿à´•àµà´•à´ªàµà´ªàµ†à´Ÿàµà´¨àµà´¨ സാബിയനനàµâ€à´¸àµ (സാബിഇകളàµâ€) ഇവരàµâ€ തനàµà´¨àµ†à´¯àµ†à´¨àµà´¨àµ à´šà´¿à´² ഇസàµà´²à´¾à´®à´¿à´• ഗവേഷകരàµâ€ à´•à´°àµà´¤àµà´¨àµà´¨àµ.
ബഹായൠമതസാഹിതàµà´¯à´¤àµà´¤à´¿à´²àµà´‚ സാബിയനàµâ€ വിശàµà´µà´¾à´¸à´¿à´•à´³àµ†à´•àµà´•àµà´±à´¿à´šàµà´šàµâ€Œ പരാമരàµâ€à´¶à´®àµà´£àµà´Ÿàµ. à´’à´´àµà´•àµà´¨àµà´¨ ജലതàµà´¤à´¿à´²àµà´³àµà´³ à´¸àµà´¨à´¾à´ªà´¨à´‚ ഇവരàµà´Ÿàµ† മതജീവിതതàµà´¤à´¿à´¨àµà´±àµ† അവിà´à´¾à´œàµà´¯ ഘടകമാണàµ. മതാരംà´à´‚, വിവാഹം, ശവസംസàµà´•à´¾à´°à´‚, പിതൃസàµà´®à´°à´£, à´ªàµà´£àµà´¯à´¦à´¿à´¨à´™àµà´™à´³àµâ€ കൂടാതെ സാബതàµà´¤àµ ദിവസമായ ഞായറാഴàµà´šà´•à´³à´¿à´²àµà´‚ വിശàµà´µà´¾à´¸à´¿à´•à´³àµà´Ÿàµ† à´¸àµà´¨à´¾à´ªà´¨à´¤àµà´¤à´¿à´¨àµ à´ªàµà´°àµ‹à´¹à´¿à´¤à´°àµâ€ നേതൃതàµà´µà´‚ നലàµâ€à´•àµà´¨àµà´¨àµ. ജൂതരàµâ€ ജെറàµà´¸à´²àµ†à´®à´¿à´¨àµ†à´¯àµà´‚ à´®àµà´¸àµà´²àµ€à´™àµà´™à´³àµâ€ മെകàµà´•à´¯àµ†à´¯àµà´‚ à´…à´à´¿à´®àµà´–ീകരിചàµà´šàµâ€Œ à´ªàµà´°à´¾à´°àµâ€à´¥à´¿à´•àµà´•àµà´¨àµà´¨à´¤àµà´ªàµ‹à´²àµ† മാനàµâ€à´¡à´¿à´¯à´¨àµà´•à´³àµâ€ à´§àµà´°àµà´µà´¨à´•àµà´·à´¤àµà´°à´¤àµà´¤à´¿à´¨àµà´±àµ† ദിശയിലàµâ€ à´ªàµà´°à´¾à´°àµâ€à´¥à´¨ നടതàµà´¤àµà´¨àµà´¨àµ.
ഇറാഖിലെ നസിറിയയàµà´‚ ഇറാനിലെ à´…à´¹àµà´µà´¾à´¸àµà´‚ കേനàµà´¦àµà´°àµ€à´•à´°à´¿à´šàµà´šà´¾à´£àµ മാനàµâ€à´¡à´¿à´¯à´¨àµâ€ ജനത à´®àµà´–àµà´¯à´®à´¾à´¯àµà´‚ കാണപàµà´ªàµ†à´Ÿàµà´Ÿà´¿à´°àµà´¨àµà´¨à´¤àµ. അധികം പേരàµà´‚ à´¸àµà´µà´°àµâ€à´£à´‚, വെളàµà´³à´¿ à´†à´à´°à´£ നിരàµâ€à´®àµà´®à´¾à´£à´¤àµà´¤à´¿à´²àµ‡à´°àµâ€à´ªàµà´ªàµ†à´Ÿàµà´Ÿà´¿à´°àµà´¨àµà´¨àµ. 1979 വിപàµà´²à´µà´¤àµà´¤à´¿à´¨àµà´¶àµ‡à´·à´‚ ഇറാനിലàµà´‚ 2003 à´¯àµà´¦àµà´§à´¤àµà´¤à´¿à´¨àµà´¶àµ‡à´·à´‚ ഇറാഖിലàµà´‚ ജീവിതം കൂടൂതലàµâ€ à´¦àµà´·àµà´•à´°à´®à´¾à´¯à´¿. à´¤àµà´Ÿà´°àµâ€à´¨àµà´¨àµ മാനàµâ€à´¡à´¿à´¯à´¨àµà´•à´³àµâ€ വനàµâ€à´¤àµ‹à´¤à´¿à´²àµâ€ വിദേശരാജàµà´¯à´™àµà´™à´³à´¿à´²àµ‡à´•àµà´•àµ à´•àµà´Ÿà´¿à´¯àµ‡à´±à´¿. ആസàµà´¤àµà´°àµ‡à´²à´¿à´¯, à´¸àµà´µàµ€à´¡à´¨àµâ€ à´¤àµà´Ÿà´™àµà´™à´¿à´¯ രാജàµà´¯à´™àµà´™à´³à´¿à´²à´¾à´£àµ മാനàµâ€à´¡à´¿à´¯à´¨àµà´•à´³àµâ€ à´à´±à´¿à´¯ പങàµà´•àµà´‚ à´•àµà´Ÿà´¿à´¯àµ‡à´±à´¿à´¯à´¤àµ. ഇനàµà´¨àµ ലോകതàµà´¤àµ ആകമാനം 70,000à´¤àµà´¤à´¿à´¨à´Ÿàµà´¤àµà´¤àµ മാനàµâ€à´¡à´¿à´¯à´¨àµà´•à´³àµâ€ ഉണàµà´Ÿàµ†à´¨àµà´¨àµ à´•à´°àµà´¤à´ªàµà´ªàµ†à´Ÿàµà´¨àµà´¨àµ. ഇറാഖിലàµâ€ ഇപàµà´ªàµ‹à´³àµâ€ 5000à´¤àµà´¤àµ‹à´³à´¾à´‚ മാനàµâ€à´¡à´¿à´¯à´¨àµà´•à´³àµ† അവശേഷികàµà´•àµà´¨àµà´¨àµà´³àµà´³àµ‚. ഇറാനിലàµâ€ ഇവരെ à´•àµà´°à´¿à´¸àµà´¤àµà´¯à´¾à´¨à´¿à´•à´³à´¾à´¯à´¿ തനàµà´¨àµ† പരിഗണികàµà´•àµà´¨àµà´¨à´¤à´¿à´¨à´¾à´²àµâ€ കൃതàµà´¯à´®à´¾à´¯ കണകàµà´•àµ à´²à´àµà´¯à´®à´²àµà´².
à´¸àµà´¨à´¾à´ªà´• യോഹനàµà´¨à´¾à´¨àµ† 'യഹàµà´¯ യൂഹാനാ' à´Žà´¨àµà´¨à´¾à´£à´¿à´µà´°àµâ€ വിളികàµà´•àµà´¨àµà´¨à´¤àµ. മാനàµà´¡à´¿à´¯à´¾à´•àµ à´à´¾à´·à´¯à´¿à´²àµà´³àµà´³ അവരàµà´Ÿàµ† à´ªàµà´°à´§à´¾à´¨ മതഗàµà´°à´¨àµà´¥à´‚ 'à´¦àµà´°à´¾à´·à´¾à´‡à´¦àµ യഹàµà´¯' (DrÄÅ¡Ä D-YaḥyÄ à´¯à´¹àµà´¯à´¯àµà´Ÿàµ† à´ªàµà´¸àµà´¤à´•à´‚) ആണàµ. യഹàµà´¯à´¯àµà´Ÿàµ† à´ªàµà´¸àµà´¤à´•à´¤àµà´¤à´¿à´²àµâ€ യോഹനàµà´¨à´¾à´¨àµà´‚ യേശàµà´µàµà´‚ തമàµà´®à´¿à´²àµà´³àµà´³ ഒരൠസംവാദവàµà´‚ കാണാനàµâ€ സാധികàµà´•àµà´‚. മാനàµà´¡à´¿à´¯à´¨àµ സമൂഹതàµà´¤à´¿à´¨àµà´±àµ† à´šà´°à´¿à´¤àµà´°à´‚ ഉളàµâ€à´•àµà´•àµŠà´³àµà´³àµà´¨àµà´¨ ഒരൠഗàµà´°à´¨àµà´¥à´®à´¾à´£àµ ഹരണàµâ€ ഗവൈത (Haran Gawaita). വേദശാസàµà´¤àµà´°à´‚ ഉളàµâ€à´•àµà´•àµŠà´³àµà´³àµà´¨àµà´¨ à´—à´¿à´¨àµâ€à´¸à´¾ റബàµà´¬à´¾ (Ginza Rabba), à´ªàµà´°à´®à´¾à´£ à´ªàµà´°à´¾à´°àµâ€à´¥à´¨à´•à´³àµâ€ ഉളàµâ€à´•àµà´•àµŠà´³àµà´³àµà´¨àµà´¨ ഖൊലàµà´¸àµà´¤ (Qolusta) à´Žà´¨àµà´¨à´¿à´µà´¯à´¾à´£àµ മറàµà´±àµ à´ªàµà´°à´§à´¾à´¨ à´—àµà´°à´¨àµà´¥à´™àµà´™à´³àµâ€. യോഹനàµà´¨à´¾à´¨àµà´±àµ† ജനàµà´®à´¦à´¿à´¨à´®à´¾à´¯ Dehwa daymaneh, à´ªàµà´¤àµà´µà´¤àµà´¸à´° സായാഹàµà´¨à´®à´¾à´¯ Kahsh-u-zahly, Eed al Banjah (വസനàµà´¤ വിഷàµà´µà´¤àµà´¤à´¿à´¨àµ à´®àµà´¨àµà´ªàµà´³àµà´³ à´…à´žàµà´šàµ ദിനങàµà´™à´³àµâ€) à´Žà´¨àµà´¨à´¿à´µà´¯à´¾à´£àµ à´ªàµà´°à´§à´¾à´¨ മാനàµà´¡à´¿à´¯à´¨àµâ€ ആഘോഷദിവസങàµà´™à´³àµâ€.